تاریخچه پیدایش جشن تکلیف
جشن تکلیف که به نام جشن تشرف نیز شناخته می شود؛ از جمله مراسم های عبادی و مذهبی می باشد که قدکتی چندین ساله دارد. البته برخی از علمای اسلام آن را تایید می نمایند و حتی اینگونه مراسم را لازمه علاقمندی به دین می دانند.
اما در مقابل برخی از علما و اندیشمندان اسلامی به ویژه علمای اهل تسنن، مراسم مربوط به جشن تکلیف را جزء موارد اضافی و تجملاتی به شمار می آورند و معتقد هستند که برای ورود به دین و عبودیت پروردگار، برگزاری مراسمی در این حد از تجمل کاری بیهوده می باشد و لزومی ندارد.
اولین جشن تکلیف تاریخ جهان اسلام
ابن طاووس اولین جشن تکلیف تاریخ اسلام شیعیان را برای فرزندش محمد در ضیافتی خانوادگی برپا می کند. این جشن در تاریخ پنجشنبه نهم محرم سال 659 قمری در شهر نجف اشرف برگزار شده است.
همچنین در رساله " کشف المحجبه، 142 " آمده است که ابن طاوس عهد کرده بود که در اگز در زمان به تکلیف رسیدن پسرش در قید حیات باشد؛ 150 دینار صدقه بدهد. به عبارت دیگر برای هر سال از سن فرزندش 10 دینار صدقه که این خود نشان از این دارد که سن تکلیف برای پسر ها از همان آغاز 15 سال در نظر گرفته شده بود. و این صدقه نیز نشانه ای برای اهمیت و ارزش والایی می باشد که ابن طاووس برای مراسم تشرف به تکلیف قائل بوده است و تنها نذری به جهت عمر فرزندش نمی باشد.
ملاک تشرف به تکلیف و آغاز بلوغ در صدر اسلام
همانطور که پیش تر نیز به آن اشاره کردیم؛ ابن طاووس نیز ملاک برگزاری مراسم تکلیف را برای نوجوانان تازه مکلف شده، سن آن ها در نظر گرفته است. حتی اطلاعاتی در این زمینه موجود است که ابن طاووس منجم خبره ای را در این مهمانی به حضور دعوت می نماید تا سن دقیق فرزندش را در روز تشرف به تکلیف مشخص نماید.
وی همچنین معتقد بود که لازم است تا همه افراد مکلف که به سن تکلیف خود رسیده اند لازم است تا سن و یا حتی ساعت دقیق مکلف شدن خود را بدانند تا هر سال در این تاریخ و زمان آن را گرامی بدارند.
تفاوت مراسم ابن طاووس با جشن تکلیف امروزی
بر خلاف آنچه ابن طاووس برای فرزند خود در نظر داشت و انجام هم داد؛ امروزه در میان جوامع مختلف از هر دین و مذهبی که باشند؛ تنها همان سال اول و ابتدایی تشرف به تکلیف مورد نظر می باشد و افراد آن را با برپایی مراسم و جشن هایی بر طبق آنچه در رسوم و فرهنگ خود آمده است؛ گرامی می دارند.
به علاوه اینکه امروزه تنها یک سن و یک سال را برای جمعی از نوجوانان در نظر گرفته و دیگر صحبتی از ساعت و زمان دقیق به تکلیف رسیدن آن ها به میان نمی آید.